Czy długi się przedawniają? Tak, prawie wszystkie z nich. Wiemy, po ilu latach się to dzieje, jakich długów to dotyczy oraz co zrobić z przedawnionym zobowiązaniem. Sprawdź kompletne zestawienie z informacjami o tym, kiedy przedawnia się dany dług i jak samodzielnie obliczyć bieg przedawnienia.
Przedawnienie długu to zagwarantowana przez ustawę możliwość uniknięcia konieczności spłaty długu po upływie określonego czasu. Ta instytucja powstała w celu usprawnienia działania prawa i zablokowania możliwości złośliwego niedochodzenia roszczeń przez wierzycieli od na przykład nieświadomych istnienia swojego długu osób. Ktoś mógłby chcieć tak zrobić, bo od niespłacanego długu wciąż naliczane są odsetki karne.
To, że dług jest przedawniony nie oznacza, że przestaje istnieć. Przemija jedynie możliwość dochodzenia go na drodze prawnej. Najuczciwsze jest płacenie wszystkich długów, powstałych w wyniku zaciągnięcia pożyczki czy kredytu, również tych przedawnionych.
Szczegółowe zagadnienia związane z przedawnieniem wcale nie są proste. Ustawodawca przewidział różne terminy przedawnienia dla różnych typów długów. Również zasady naliczania biegu przedawnienia nie są oczywiste.
Po jakim czasie przedawnia się dług – tabela z terminami
Terminy przedawnień długów w Polsce określa szereg szczegółowych przepisów, z których najważniejszym jest art. 118 kodeksu cywilnego. Podstawowy termin przedawnienia wynosi 6 lat, a dla zobowiązań związanych z działalnością gospodarczą 3 lata.
Nie wszystkie długi ulegają przedawnieniu. Do takich, które są zawsze ważne, niezależnie od czasu ich powstania zaliczają się długi alimentacyjne i długi powstałe w wyniku naruszenia dóbr osobistych takich jak wolność i zdrowie.
| Rodzaj przedawnienia | Okres przedawnienia |
|---|---|
| przedawnienie mandatu MPK, ZTM, PKP | 1 rok |
| przedawnienie mandatu | 3 lata |
| Przedawnienie pożyczki, przedawnienie chwilówki | 3 lata |
| Przedawnienie roszczeń z tytułu umowy ubezpieczenia | 3 lata |
| Przedawnienie kredytu, przedawnienie karty kredytowej | 3 lata |
| Przedawnienie roszczeń z tytułu umowy ubezpieczenia | 3 lata |
| Przedawnienie należności z tytułu umowy o pracę | 3 lata |
| Przedawnienie abonamentu RTV | 5 lat |
| Przedawnienie składek w ZUS | przed 2012 rokiem 10 lat, po 2012r. 5 lat |
| Przedawnienie podatków | wynikających z przepisów prawa – 5 lat, doręczonych do rąk własnych – 3 lata |
| Przedawnienie należności z tytułu umowy sprzedaży | 2 lata |
| Debet na rachunku bankowym | 2 lata |
| Przedawnienie należności za usługi telekomunikacyjne | 2 lata |
| Przedawnienie należności z tytułu umowy o dzieło | 2 lata |
| Przedawnienie długu u komornika | 6 lat |
| Przedawnienie długów spadkowych | 6 lat |
| Kiedy przedawnienie nie jest wymienione przepisach i nie jest związane z prowadzeniem działalności gospodarczej | 6 lat |
Gdzie sprawdzić czy dług jest przedawniony – obliczenie biegu przedawnienia
Niestety, bez pomocy prawnika trzeba samemu sprawdzić, kiedy przedawnia się dług. Po pierwsze skorzystaj z naszej aktualnej na rok 2019 tabeli, gdzie podane są terminy przedawnień. Po drugie ustal, kiedy właściwie rozpoczął się bieg przedawnienia. Liczy się go od momentu, w którym po raz pierwszy wierzyciel mógł domagać się spłaty długu, na przykład poprzez monit. W przypadku umów termin wypowiedzenia umowy (które nastąpi niechybnie po zaprzestaniu spłaty np. pożyczki) wynosi ustawowo 6 tygodni. Dopiero po tym czasie zaczyna się liczyć bieg przedawnienia. W przypadku innych zobowiązań terminy rozpoczęcia biegu przedawnienia mogą być inne – przykładowo termin zapłaty mandatu wynosi 7 dni i przedawnienie zacznie się liczyć od tego właśnie czasu.
Ale to nie koniec komplikacji. Dla długów o okresie przedawnienia krótszym niż dwa lata jego bieg jest liczony od daty dziennej, a dla tych o dłuższym okresie termin przedawnienia to ostatni dzień danego roku kalendarzowego.
Bieg przedawnienia może też ulec przerwaniu. Będzie wtedy naliczany od nowa. Do przerwania biegu przedawnienia może dojść na dwa sposoby. Nastąpi to jeśli sprawa wpłynie do sądu, albo dłużnik uzna roszczenie. Uznać roszczenie można na przeróżne sposoby. Wystarczy tylko wykazać, że ma się świadomość istnienia długu, czyli podjąć jakąkolwiek negocjacje z wierzycielem, albo nawet zapytać o jego wysokość.
Dlatego bezpieczniej jest, jeśli nie znamy źródła pochodzenia długu, nie odpowiadać na listy czy ponaglenia telefoniczne albo wyraźnie zaznaczać, że nie mamy z danym długiem absolutnie nic wspólnego. Na pewno za uznanie roszczenia zostanie uznane dokonanie jakiejkolwiek wpłaty na rzecz wierzyciela. Bieg przedawnienia może zostać przerwany wielokrotnie. Pomimo, że dług jest już przedawniony to nadal może występować w bazie dłużników, co może mieć wpływ na zdolność kredytową. To, że uniknąłeś jego spłaty, nie znaczy jeszcze, że nie poniesiesz za to żadnych konsekwencji.
Nowe zasady przedawnienia od 2018 roku
9 lipca 2018 roku zmieniły się przepisy dotyczące przedawniania długów. To istotne, bo wiele stron internetowych wciąż podaje stare przepisy. Od tamtej pory obowiązuje skrócony ogólny termin przedawnienia, który wynosi obecnie 6 lat, a nie jak wcześniej 10. Zmianie uległ też sposób obliczania czasu biegu przedawnienia, który jest obecnie liczony do końca roku kalendarzowego w przypadku długów o terminie przedawnienia dłuższym niż dwa lata.
Najważniejszą zmianą jest jednak obowiązek sprawdzenia przez sąd czy dany dług jest przedawniony. Wcześniej to dłużnik musiał sam podnieść taki zarzut, co kończyło się tym, że często przedawnione teoretycznie długi były w całości uznawane, szczególnie jeśli rozprawa miała miejsce w błyskawicznym e-sądzie. Nie trzeba więc już składać wniosku o przedawnienie długu. Z drugiej strony sąd może obecnie w wyjątkowych przypadkach uznać dług konsumenta pomimo zakończenia biegu przedawnienia.
Sprzedaż przedawnionego długu. Podnieś zarzut przedawnienia!
Powyższe zmiany w przepisach pojawiły się ze względu na m.in. wątpliwe etycznie działania niektórych firm windykacyjnych. Otóż windykatorzy skupywali bardzo tanio przedawnione, słabo udokumentowane długi i wysyłali masowo groźnie brzmiące zawiadomienia o konieczności ich spłaty. Ich działania mogły być skuteczne, jeśli skierowali sprawę do sądu, a dłużnik nie podniósł zarzutu przedawnienia. Obecnie takie działanie przed sądem nie przyniesie oczekiwanego przez nich skutku.
Ale praktyka nie ustała całkowicie – w końcu ktoś może wystraszyć się windykacyjnego pisma i zacząć spłacać dług. Nie ma w tym nic nielegalnego, bo jak wspomnieliśmy przedawnione długi wciąż są ważne. Aby się przed tym bronić ignoruj listy z przedawnionymi, być może nawet nie twoimi długami. Jeśli czujesz się nękany, to odpisz firmie windykacyjnej, że nie uznajesz długu, albo zdajesz sobie sprawę z tego, że jest przedawniony. Możesz też poprosić o przedstawienie pełnej dokumentacji zadłużenia, w tym umowy nabycia długu. Zaznacz, że nie życzysz sobie dalszego kontaktu z daną firmą. Uważaj tylko, żeby przypadkiem nie przerwać biegu przedawnienia! Lepiej uważnie sprawdź, czy faktycznie dany dług jest przedawniony albo bezpodstawny.
Z drugiej strony, jeśli to ty jesteś wierzycielem i nie widzisz szansy na odzyskanie długu od nieuczciwej osoby to sprzedaż przedawnionego długu firmie windykacyjnej może być dobrym sposobem na odzyskanie choćby części należnej ci kwoty.